Yıkım Tozları Can Alabilir!

Kentsel Dönüşümde Görünmeyen Tehlike: Yıkım Tozları Can Alabilir!

🏗️ Uzmanlar uyarıyor: Modern şehirleşmenin görünmeyen yüzü, ölümcül yıkım tozları!

Kentsel dönüşümle şehirler daha modern ve dayanıklı bir görünüme kavuşurken, yıkım aşamasında ortaya çıkan görünmez tehlike — yıkım tozları — halk sağlığı açısından ciddi riskler barındırıyor.

Üsküdar Üniversitesi AR-GE ve Yenilikçi Politikalar Direktörü, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Uzmanı Doç. Dr. Müge Ensari Özay, eski binaların yıkımında asbest, ağır metaller, kristalin silika ve radyasyon gibi ölümcül maddelerin atmosfere karıştığını belirtti.

Haber Galerisi İçerik

1 🧪 Yıkım Tozlarının Tehlikeli Bileşenleri

🧪 Yıkım Tozlarının Tehlikeli Bileşenleri

Doç. Dr. Özay’a göre, özellikle 1980 öncesi binalar büyük risk taşıyor. Bu binalarda kullanılan asbest ve ağır metaller, yıkım sırasında mikron düzeyinde toz parçacıkları halinde etrafa yayılıyor.

Tehlikeli Madde	Kaynak	Sağlık Riski
Asbest	Eski izolasyon, çatı, boru kaplamaları	Akciğer kanseri, mezotelyoma
Kurşun, Kadmiyum	Eski boyalar, borular	Sinir sistemi ve böbrek hasarı
Kristalin Silika	Beton, tuğla, taş	Silikoz, kalıcı akciğer hasarı
Radyasyon	Eski tıbbi/teknik yapılar	DNA hasarı, kanser riski

⚠️ Kahramanmaraş Depremi Sonrası Şok Veriler

Üsküdar Üniversitesi’nin TÜBİTAK destekli araştırmasına göre, enkaz kaldırma çalışmaları sırasında solunabilir toz oranı, sınır değerin 2 katı olarak ölçüldü.

Bu oran, hem yıkım işçileri hem de yakın bölgede yaşayanlar için ölümcül bir risk anlamına geliyor.

😷 İşçiler En Fazla Maruz Kalan Grup

Doç. Dr. Özay, “İşçiler tehlikeli maddelere doğrudan maruz kalan ilk gruptur. Bu durum; akciğer kanseri, silikoz, asbestoz ve alerjik akciğer hastalıkları gibi kronik rahatsızlıklara neden olabilir.” dedi.

Maruziyetin etkileri; çalışma süresi, partikül yoğunluğu ve ortam koşulları gibi faktörlere göre değişiyor.

👶 Hassas Gruplar: Çocuklar ve Yaşlılar

Rüzgârla yayılan ince toz partikülleri, kilometrelerce uzaklığa taşınabiliyor. Bu da çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olan bireyler için ciddi bir sağlık tehdidi oluşturuyor.

Astım, bronşit ve alerjik reaksiyonlar bu bölgelerde yaşayanlarda daha sık görülüyor.

🧱 Riskleri Azaltmanın 5 Altın Kuralı

Doç. Dr. Özay, kentsel dönüşüm sürecinde yıkım risklerini azaltmak için şu adımların hayati olduğunu vurguluyor:

Ön Analiz: Yıkımdan önce bina, asbest ve ağır metal varlığı açısından test edilmeli.
Sertifikalı Ekip: Tehlikeli madde sökümü, yalnızca eğitimli ekiplerce yapılmalı.
Toz Kontrolü: Sürekli su püskürtme ve nemlendirme sistemi kullanılmalı.
Kişisel Koruyucu Ekipman (KKD): Maske, tulum, eldiven ve gözlük zorunlu olmalı.
Denetim: Ulusal ve uluslararası standartlara uygun çevre denetimleri yapılmalı.

🧩 Bilgi Kutusu: “Yıkım Tozu Nedir?”

Yıkım tozu, bina yıkımı sırasında beton, tuğla, metal ve yalıtım malzemelerinden havaya karışan mikroskobik partiküllerdir.

Bu partiküller; asbest, ağır metal, silika gibi toksik maddeler içerebilir ve akciğerde birikerek uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olabilir.

❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Yıkım sırasında oluşan tozlar neden tehlikelidir?
Çünkü içlerinde asbest ve ağır metal bulunabilir. Solunduğunda akciğer kanseri riskini artırır.

2. Asbest hangi yıllarda inşa edilen binalarda bulunur?
Genellikle 1980 öncesi yapılarda asbestli malzemeler kullanılmıştır.

3. Vatandaşlar nasıl korunabilir?
Yıkım alanından uzak durmak, camları kapalı tutmak ve maske kullanmak temel koruma önlemleridir.

4. Yıkım yapan firmalar için yasal yükümlülük var mı?
Evet. Asbest söküm uzmanı çalıştırmak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından zorunlu tutulmaktadır.

5. Toz bastırma sistemleri etkili mi?
Evet, düzenli su püskürtme sistemi partikül yayılımını %70’e kadar azaltabilir.