Diz Proteziyle Ağrısız Yürümek

Diz proteziyle ağrısız yürümek: Kimler için, nasıl yapılır, iyileşme süreci ve bilinmesi gerekenler! Diz eklemindeki ileri dereceli kireçlenme (artroz) veya ciddi kıkırdak hasarı, günlük yaşamı, harekete geçmeyi ve yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan ağrılara yol açabilir. Acıbadem Kadıköy (Dr. Şinasi Can) Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak’ın değerlendirmelerine dayanarak hazırladığımız bu kapsamlı bültende; diz protezi kimler için uygundur, ameliyat nasıl planlanır, hangi teknikler tercih edilir, iyileşme süreleri, riskler ve uzun vadeli beklentiler ayrıntılı şekilde ele alınıyor.

Neden diz protezi?

Zamanla aşınan eklem kıkırdakları nedeniyle dizde sürekli ağrı, geceleri uykuyu bozma, merdiven inip çıkamama veya adım atmada zorlanma gibi şikâyetler ortaya çıkar. Konservatif tedaviler (ilaç, fizik tedavi, kilonun düzenlenmesi, enjeksiyonlar) yeterli rahatlama sağlamıyorsa veya eklem hareketleri belirgin şekilde kısıtlanmışsa diz protezi düşünülür. Prof. Dr. Çakmak’ın verdiği güncel veriye göre dünyada yılda ~1,5 milyon; Türkiye’de ise yaklaşık 100 bin kişi diz protezi ameliyatı olmakta — sayılar yaşlanan nüfus ve artan obezite oranlarıyla yükseliyor.

Göz Atın

Sigarayı Bırakmanın Kısa ve Uzun Vadeli Kazanımları

Omuz Ağrıları ve Modern Yaşamın Görünmeyen Tehdidi

Çocuklarda Grip Tehlikesi: En Etkili Koruma Yöntemi Grip Aşısı!

Hangi tip protez tercih edilir?

• Yarım (unikondiler) diz protezi: Kıkırdak aşınması sadece dizin iç ya da dış bölümünde sınırlı ise uygulanır. Daha küçük bir cerrahi alandır, doku korunur.

• Tam diz protezi (total): Her iki kısımda yaygın kireçlenme varsa tercih edilir. Femur (uyluk kemiği) ve tibia (kaval kemiği) yüzeyleri metal/plastik bileşenlerle kaplanır.

• Malalignment / revizyon ihtiyaçları: Daha karmaşık vakalarda özel tasarımlar veya revizyon protezleri gerekebilir.

Ameliyat öncesi değerlendirme ve hazırlık

Başarılı sonuç için titiz hazırlık şarttır:

• Genel sağlık değerlendirmesi (kardiyoloji, göğüs, kan analizleri),

• Eşlik eden kronik hastalıkların optimize edilmesi (şeker, tansiyon, obezite),

• İlaç ve antikoagülant düzenlemesi,

• Enfeksiyon odağı (diş, idrar yolu vb.) taraması,

• Hastanın beklenti ve rehabilitasyon motivasyonunun planlanması.

Prof. Dr. Çakmak: “Ameliyat öncesi hasta detaylı değerlendirilmelidir; genel durumu, kullandığı ilaçlar ve beklentileri ameliyat başarısında belirleyicidir.”

Cerrahi teknikler: Gelenekselden robotiğe

• Geleneksel cerrahi: Uzun yıllardır etkinliği kanıtlanmış, cerrahın deneyimiyle yüksek başarı sağlar.

• Robotik destekli cerrahi: Kemik kesimleri ve implant pozisyonlamada milimetrik hassasiyet sunar; protezin ömrünü uzatmaya katkı sağlar. Ancak her vakada zorunlu değildir; hasta ve hastane kaynaklarına göre seçilir.

Ameliyat sonrası: Ağrı yönetimi, mobilizasyon ve fizyoterapi

• Çoğu hasta ağrılarının azaltıldığını kısa sürede hisseder. İlk gün yürüyüş destekleri (yürüteç, koltuk değneği) ile mobilizasyon başlar.

• Hastanede kalış süresi genellikle 1–3 gün arasında değişir (hastanın durumuna göre).

• Fizyoterapi: Erken dönemde eklem hareket açıklığını geri kazanma, kuvvetlendirme ve yürüyüş eğitimi için kritik. Düzenli fizyoterapi, iyileşmeyi hızlandırır.

• Tam fonksiyonel iyileşme: Bireysel farklılıklar olmakla birlikte genelde 6–12 hafta arası önemli ilerleme; 3–6 ay sonunda günlük aktivitelerde belirgin rahatlama beklenir.

Protezlerin ömrü ve uzun vadeli beklenti

Gelişen teknolojiler sayesinde protezlerin ömrü uzamakta; günümüzde 30–40 yıl dayanabilen protezler raporlanmaktadır. Protez ömrünü etkileyen etkenler arasında hasta yaşı, aktivite düzeyi, kilonun kontrolü, cerrahi teknik ve implant seçimi yer alır. Revizyon gerekebilecek durumlar olsa da çoğu hasta protezle uzun yıllar ağrısız ve aktif yaşam sürebilir.

Riskler ve komplikasyonlar

Her cerrahi müdahalede olduğu gibi diz protezinde de risk vardır:

• Enfeksiyon (erken/Geç)

• Tromboembolik komplikasyonlar (DVT/akciğer embolisi) — profilaksiyle büyük ölçüde önlenebilir

• Protez gevşemesi, aşınma veya malpozisyon

• Sinir/ damar yaralanması, iyileşme gecikmesi
  Cerrahi ekip, riskleri minimize etmek için önceden planlama ve ameliyat sonrası takip uygular.

Kim protez adayı değildir?

Kesin bir yaş sınırlaması yoktur; genel sağlık durumu, aktivite beklentileri ve cerrahi risk değerlendirmesi belirleyicidir. Çok genç hastalarda (ör. 60 altı) karar titiz değerlendirmeyle verilmelidir; bazen alternatif cerrahi yaklaşımlar veya konservatif tedavi tercih edilebilir.

İyileşmeyi hızlandırmak için hasta yapabilecekleri

• Ameliyat öncesi kilo kontrolü ve uygun fiziksel kondisyon,

• Sigara ve aşırı alkolü bırakmak,

• Reçete edilen ilaçları düzenli kullanmak,

• Fizyoterapi programına düzenli katılmak,

• Evde güvenli bir iyileşme ortamı hazırlamak (kaymaz zemin, yardımcı ekipman).

Bilgi Kutusu — Hızlı Özet

• Ameliyat endikasyonu: İleri dereceli diz kireçlenmesi, yaşam kalitesinde belirgin düşüş, konservatif tedaviye yanıt yok.

• Protez türleri: Yarım (unikondiler) ve tam diz protezi.

• Hastanede kalış: Genelde 1–3 gün.

• İlk yürüyüş: İlk gün mobilizasyon (yürüteç/koltuk değneği).

• Fizyoterapi: Erken dönemde başlar; 6–12 hafta belirgin iyileşme.

• Protez ömrü: 30–40 yıla kadar rapor edilen örnekler var.

• En önemli hazırlık: Genel sağlık optimizasyonu ve enfeksiyon odağı taraması.

SSS — Sık Sorulan Sorular (Kısa Yanıtlar)

S: Diz protezi ağrıyı tamamen yok eder mi?
A: Çoğu hastada ağrı belirgin şekilde azalır; tam ağrı yokluğu bireysel farklılık gösterebilir.

S: Ameliyat kaç saat sürer?
A: Genelde 1–2 saat arası; vakaya göre değişir.

S: Hangi yaş ameliyat için çok genç sayılır?
A: Kesin yaş yok; 60’ın altındaki hastalarda protezin uzun vadeli performansı ve revizyon ihtiyacı değerlendirilir.

S: Protez olursam spor yapabilir miyim?
A: Düşük-orta etkili aktiviteler (yürüyüş, yüzme, bisiklet) önerilir; yüksek etkili sporlardan kaçınılmalıdır.

S: Revizyon ne zaman gerekir?
A: Protez gevşemesi, enfeksiyon, tekrarlayan ağrı veya mekanik sorunlarda revizyon gündeme gelebilir.

S: Ameliyat sonrası enfeksiyon riskini nasıl azaltırım?
A: Ağız/diş ve idrar yolu gibi potansiyel enfeksiyon odaklarının ameliyat öncesinde düzeltilmesi, hijyen ve doktor takibi önemlidir.

S: İşe dönüş süresi ne kadardır?
A: Büro işleri için genelde 4–8 hafta; fiziksel işlerde daha uzun süre gerekebilir.

S: Protez bana doğal dizimi geri verecek mi?
A: Protezin amacı ağrıyı azaltıp fonksiyonu iyileştirmektir; tam doğal diz hissi kişiden kişiye değişir.

S: Robotik cerrahi avantajı nedir?
A: Milimetrik hassasiyet, daha doğru implant pozisyonlaması ve potansiyel olarak uzun ömürlü sonuçlar sağlayabilir.

Leyla Amir

Moda, güzellik ve sosyal medya trendleri üzerine yazan Leyla Amir, dijital kültürün nabzını tutan içerikleriyle tanınır.